|
 WSTĘP
Zjawisko oporu wobec dobra jest znane
od początków ludzkiej cywilizacji. Wiele też było prób wykazania
źródeł takiego sprzeciwu. Analizowano teoretycznie i przeżywano
praktycznie niebezpieczeństwa kontestowania tego, co zawierała
wielowiekowa tradycja i wartości obiektywne. Szukając uwarunkowań
owych zjawisk, teologowie wskazywali na grzech pierworodny jako
praprzyczynę wszelkiego zła, filozofowie umieszczali zjawisko
ludzkiej niedoskonałości i jej niebezpieczeństwa w obszarze
refleksji o przygodności człowieka. Natomiast psychologowie starali
się dotrzeć do ukrytych motywacji samooszukiwania i wykazali
istnienie tzw. mechanizmów obronnych. Ich oddziaływanie jest
niezwykle istotne w kontekście wyborów egzystencjalnie istotnych, a
branie ich pod uwagę pomaga zrozumieć paradoksy ludzkich opinii,
zachowań, wyborów itp. Dotykamy tutaj istotnego problemu ludzkiego
autentyzmu. Powstaje np. pytanie, jak to się dzieje, że pragnąc
prawdy, człowiek często idzie za tym, co zafałszowane, mało
zrozumiałe, a nawet niebezpieczne.
Spotkania z Ojcem Świętym są
wielopoziomowe i tak też winny być traktowane we wszelkich próbach
naukowej systematyzacji. Obok fascynacji, radości i wielu
niewątpliwie pozytywnych skutków, jakie sprawia Jego obecność, w
postawach wobec Jana Pawła II spotykamy również szereg
niekonsekwencji, oporu czy kontestacji. Interesująca jest próba
poznania przynajmniej niektórych przyczyn takiego stanu rzeczy.
Prezentowana książka bazuje na
wypowiedziach 430 osób z Archidiecezji Krakowskiej, które na
przełomie kwietnia i maja 1994 r. wypełniały specjalną ankietę pt.
Polacy a Papież. Każde opracowanie materiałów empirycznych odwołuje
się do statystyki. Tak będzie i w tym przypadku. Ograniczymy jednak
te zestawienia do najbardziej elementarnych, aby nie utrudniać
lektury. Autorowi bowiem chodzi przede wszystkim o pokazanie
zasadniczych czy interesujących tendencji w odnoszeniu się do Piotra
naszych czasów. Badania te zostały przeprowadzone w związku z
15-leciem pontyfikatu Jana Pawła II i już w demokratycznej Polsce.
Stąd pojawiły się nowe wątki analiz. O ile w początkowym okresie
pontyfikatu Jana Pawła II można było mówić o fascynacji i wezwaniu,
o tyle w obecnej rzeczywistości bardziej adekwatne wydaje się
widzenie działalności Ojca Świętego w horyzoncie wyznaczonym z
jednej strony przez wezwanie usilnie kierowane przez Niego do
współczesnego człowieka, a z drugiej - przez bardziej pogłębioną
refleksję i zarazem wieloraki opór czy sprzeciw.
W 4 rozdziałach tej
książki będzie mowa kolejno o obrazie Papieża, fenomenie
pielgrzymowania do Polski, globalnej ocenie pontyfikatu oraz
powodach i przejawach kontestacji papieskiego przesłania. Wiele razy
będą cytowane konkretne wypowiedzi respondentów w celu
ukonkretnienia twierdzeń ogólnych.
|
